Een interview met Fabiano Monti, de lawine-expert van Livigno

Hij zit vaak verstopt onder een muts en hij heeft meestal een grote grijns op zijn gezicht. Hij is altijd in voor een geintje. Kortom het is iemand die het leven weet te waarderen en is wellicht daardoor ook extra op z’n hoede voor de risico’s die op de loer liggen. Hij kent de risico’s van zijn eigen vakgebied maar al te goed, want hij heeft er immers jaren voor gestudeerd. De eerste keer dat ik Fabiano Monti spreek is een aantal jaar terug tijdens één van de wekelijkse freeride meet-ups in de lokale bierbrouwerij van Livigno. Vanaf dat moment begreep ik dat hij een van de drijvende krachten is achter het innovatieve “freeride project” in Livigno en hij heeft het gebied daarmee een nieuw en fris elan gegeven.

1. Kun je me iets vertellen over jouw achtergrond?

Ik ben opgegroeid in Valsassina, een vallei in de buurt van het Comomeer. Op mijn 25e ben ik verhuisd naar de Dolomieten. Dat was ook het moment, dat mijn interesse in sneeuw vorm begon te krijgen. Ik heb Environmental Sciences gestudeerd en aan het eind van mijn studie heb ik me gespecialiseerd in sneeuw. Ik kreeg de mogelijkheid om af te studeren bij het lawine instituut van Arabba. Mijn afstudeerproject had betrekking op een nieuwe methode die ik had ontwikkeld om sneeuwprofielen op bouwen in de Dolomieten. Dit trok de aandacht van de mensen in het SLF (Red: een vooraanstaand lawine instituut) in Davos. Zij hebben me vervolgens gevraagd om een PhD te doen. Hier hield ik me bezig met het voorspellen van de sneeuwstabiliteit aan de hand van simulatiemodellen. Dit is een groot project dat al sinds 1998 loopt en wat nu nog steeds doorontwikkeld wordt.

2. Waar komt jouw fascinatie voor sneeuw vandaan?

Al vanaf mijn jeugd heb ik een fascinatie voor de bergen. Ik wilde zo veel mogelijk op de piste staan en werd snowboardleraar, zodat ik deze behoefte kon bevredigen. Hiermee groeide ook gestaag mijn fascinatie voor sneeuw, lawines en daaraan gerelateerde zaken.

3. Sinds wanneer werk je in Livigno en hoe ziet deze samenwerking er precies uit?

Nadat ik mijn PhD in Davos heb afgerond, ben ik in Livigno gaan wonen. Dat was in 2013. Ik had hier al veel vrienden en kwam al 10 jaar in het gebied. Ik ontmoette de burgermeester en hij vroeg mijn advies met betrekking tot het sneeuwmanagement in- en rond het dorp. Daarnaast bespraken we de mogelijkheden om freeriden in Livigno mogelijk te maken. Tot 2013 was het namelijk niet toegestaan om hier te freeriden. De burgemeester is eindverantwoordelijk voor de veiligheid van de bezoekers en met zijn zegen heb ik hier mijn adviesbureau gestart: het Livigno Avalanche Centre.

4. Hoe ziet jullie werk er precies uit en wat is de structuur van het team?

Ons bedrijf bestaat uit twee delen. Het ene deel heeft een focus op het gidsen van mensen door het gebied. We hebben in totaal zo’n 40 berggidsen in dienst, waarvan er eigenlijk elke dag een stuk of 10 op pad zijn met bezoekers. Wij zijn overigens ook één van de weinige gebieden in Europa waar geheliskied kan worden. Voorheen was het sporadisch mogelijk in Livigno, maar wij zijn het actief gaan aanbieden. Het andere deel van het bedrijf is het lawine centrum dat bestaat uit vier personen. Deze mannen houden zich bezig met het verzamelen en analyseren van data en het verspreiden van lawine- en sneeuwinformatie. Hiernaast geven we ook nog advies aan andere skigebieden en landen in de Alpen.

5. Hoe doen jullie de risicoanalyse? Naar welke factoren kijken jullie?

Het komt erop neer dat we de resultaten combineren die we uit verschillende databronnen halen. Hiermee bepalen we de lokale sneeuwstabiliteit en mogelijke lawinegevaren. Het grootste deel van de data komt uit het sneeuwsimulatiemodel. Deze data is op zich vrij betrouwbaar. Echter, sneeuw is een zeer complexe substantie en er kunnen lokaal zwakke plekken voorkomen. Daarom gaan we ook zelf dagelijks op pad om metingen te verrichten en de gesimuleerde modellen te toetsen. Zodoende kunnen we onze freeride gasten zo goed mogelijk geïnformeerd op pad sturen.

6. Hoe onderscheidt Livigno zich van andere gebieden op het gebied van freeriden?

Ik denk dat we vooroplopen als het gaat om de kwaliteit van de sneeuwinformatie. Elke avnond om 18h publiceren we een lawine bulletin en deze wordt 's ochtends geupdate om 8h. Dit bulletin is beschikbaar op de Livigno app en op de website. Tevens hebben we een mailinglist waar we het bulletin dagelijks heen sturen en hebben we schermen bij de liften in het dal met essentiële informatie. Daarnaast hebben we een berggids op kantoor die de hele dag beschikbaar is om vragen met betrekking tot freeriden te beantwoorden. Ten slotte hebben we tijdens de winter elke zondagmiddag in de lokale bierbrouwerij 1816 een informele freeride meeting waar je met onze gidsen kunt komen praten.

7. In Livigno zijn een aantal aangewezen freeride area's tussen de pistes. Wat zijn de risico’s daar?

Dat klopt. We hebben een aantal ongeprepareerde pistes die gemakkelijk bereikbaar zijn en tevens niet al te moeilijk zijn. We weten door onze sneeuwsimulatiemodellen en uit eigen ervaring dat de risico’s op lawines daar nihil is. Het is een hele goede mogelijkheid voor beginnende freeriders om kennis te maken met het off-piste skiën.

8. Wat doen jullie in de zomer?

In de zomer doen we de voorbereidingen voor de komende winter. We zetten onze systemen op en we kijken wat we kunnen verbeteren ten opzichte van het afgelopen jaar. Elke winter proberen we het weer beter te doen dan de winter daarvoor.

9. Wat moet je meenemen als je gaat freeriden?

Het allerbelangrijkste is dat je je hersens meeneemt. Je moet je hoofd gebruiken als je gaat freeriden. Wees ervan bewust waar je mee bezig bent en zorg ervoor dat je het doet op de meest veilige manier. Denk goed na en maak bewuste beslissingen op basis van veiligheid. Daarnaast heb je uiteraard je de standaard safety equipment nodig: een lawinepieper, een schep en een sonde. Een lawinerugtas is geen must, maar kan levens redden. Overigens is het ook handig om zaken als een mes, duct tape, een schroevendraaier en een EHBO kit mee te nemen. Deze dingen kunnen je dag redden.

10. Wat is de meest gemaakte fout als mensen off-piste gaan?

De grootste fout die mensen maken is dat ze denken dat er niets zal gebeuren. Men onderschat de mogelijke gevaren van off-piste skiën enorm. Ze gaan onvoorbereid de berg af en ze realiseren zich niet wat de potentiële consequenties kunnen zijn. Je moet te allen tijde in je achterhoofd houden wat de risico’s zijn. Je moet je goed realiseren hoe groot jouw blootstelling aan gevaar is. Het kan vaak goed gaan, maar het hoeft maar één keer goed mis te gaan en je kunt het niet meer navertellen.

11. Wat raad je beginnende freeriders aan?

Denk altijd aan je veiligheid. Wees nieuwsgierig en verzamel zo veel mogelijk informatie over freeriden in het algemeen, maar ook zeker over het gebied waar je van plan bent om heen te gaan. Leer hoe je moet handelen in geval van een noodsituatie en in geval van naderend gevaar. Leer hoe je een lawinepieper, schep en sonde op een juiste wijze moet gebruiken. Dat is heel belangrijk. Het is niet zo vanzelfsprekend als het wellicht lijkt. Het beste kun je uiteraard een lawinecursus volgen. Maar het allerbelangrijkste is om gevaar in het geheel zo veel mogelijk te vermijden.

Redactionele noot: Afeglopen jaar is het Livigno Avalanche Centre officieel lid geworden van European Avalanche Warning Services Association (EAWS). Hiermee krijgt het de erkenning voor de geboden diensten van de belangrijkste nationale lawine instituten in de Alpen.