Een klein hummeltje op ski's, er bestaat weinig dat er schattiger uitziet dan dat. Kids van net een meter groot glijden op mini skietjes de oefenweide af als volleerde racemonsters. Je ziet de ouders langs de kant bijna smelten, zo trots zijn ze op hun kleine. Ontzettend leuk, maar ergens rees bij mij telkens dezelfde vraag op: is dat nou wel goed, zo'n kleintje op ski's? Wat is nu de juiste leeftijd voor skiles?
Bij de meeste skischolen in Oostenrijk wordt een kind pas 'aangenomen' bij een skischool als het 'luierfrei' is. Skileraren zijn er immers om een kind te leren skiën, ze zijn geen kinderopvang. De allerkleinsten bij een Oostenrijkse skischool zijn meestal tussen 3 en 4 jaar oud. In Frankrijk en Zwitserland mag een kleuter in sommige gebieden zelfs al vanaf 2,5 jaar de eerste bochten draaien. Deze leeftijden zijn opvallend vergeleken met andere sporten. Bij de meeste voetbal- en zwemverenigingen mag een kleintje pas deelnemen als hij of zij 5 of 6 jaar is.
Zelf ben ik ook als ukkie begonnen. Ik was net 3 jaar en nog geen meter groot. Ik heb er niets aan overgehouden, behalve mooie bochten. Toch vraag ik me, nu ik ouder ben, steeds vaker af wanneer een kind nu eigenlijk rijp is voor ski's. Ik blijk niet de enige als ik op internet zoektermen als 'leeftijd skiles' en 'hoe oud eerste skiles' intik. Tientallen ouders bespreken op fora wat het beste is voor hun kroost. Natuurlijk is hier geen algemeen, eenduidig antwoord op te geven, maar een advies lijkt op zijn plaats.
'Natuurlijk verschilt de kracht en het talent per kind, maar over het algemeen vind ik skiles op twee-, driejarige leeftijd onverantwoordelijk', aldus sportpedagoog Petra van der Kooi. Volgens Van der Kooi ligt hier dan ook een aandachtspunt voor de ouders, maar zeker ook voor de skischool. 'Het heeft geen zin om kinderen onder de 5 jaar technische bewegingen aan te leren; de fijne motoriek en de coördinatie zijn dan nog niet genoeg ontwikkeld', is de sportpedagoog van mening. Naast deze aspecten ontbreekt er kracht bij de kleintjes: 'Volwassenen hebben na een week skiën vaak al spierpijn. Kleine kinderen krijgen geen spierpijn, maar ik denk niet dat het goed is voor het groeiproces.' Ook Petra begrijpt dat sommige kleintjes gewoon graag hun grote broer of zus willen nadoen en willen ravotten in de sneeuw: 'Mocht jouw kind nou echt staan te trappelen, laat hem of haar dan spelenderwijs een half uurtje wat glijden. Zie het als een soort peutergym.'
En dat is precies wat kinderskiles volgens Ivo Trouw inhoudt. Hij is osteopaat, vader van twee kinderen en zelf skileraar. 'Skiles voor de allerkleinsten houdt niet meer in dan wat stappen op de ski's en spelletjes doen. Het gaat vooral om plezier maken in de sneeuw', legt Ivo uit. Volgens Trouw kan dit dan ook geen kwaad, mits de ouders ook dezelfde doelstelling hebben. 'Ouders moeten niet verwachten dat hun kind van 3 met bochtjes naar beneden komt. Dat kan gewoon nog niet', zegt hij. Daarmee beaamt de osteopaat het gebrek aan fijne motoriek en coördinatie van een driejarige dat Petra eerder noemde. 'Voor een kind van 3 is het maken van een pflug (pizzapunt) bijvoorbeeld heel moeilijk. Dit komt omdat ze hierbij hun benen naar binnen moeten draaien. Deze beweging vergt veel meer coördinatie en kracht dan de benen naar buiten draaien, wat bijvoorbeeld gebeurt als een kind een voetbal wegschopt', aldus Ivo. Volgens hem kunnen kinderskilessen die bestaan uit stappen, glijden en rondjes draaien in ski-draaimolen dan ook geen kwaad voor een driejarige. Maar écht skiën en van een piste afgaan, raadt ook Ivo pas vanaf een jaar of 4-5 aan.
Ouders die toch graag met hun kind de piste op willen, zie je vaak met een tuigje de berg afgaan. Het kind skiet voorop, gevolgd door een van de ouders die twee touwen vast heeft. Het kind heeft ergens om zijn lichaam het tuigje vastgebonden; vaak rondom zijn bovenlichaam, maar er zijn ook tuigjes waarbij de touwen om de skischoenen zitten. Door middel van de touwtjes stuurt de ouder als het ware het kind te bocht om. Wij raden deze optie ontzettend af en de expert is het met ons eens. 'Persoonlijk vind ik deze tuigjes levensgevaarlijk', zegt Ivo Trouw. Volgens Ivo komt hier wederom het gebrek aan coördinatie en fijne motoriek naar voren. 'Als het kind al in een pflug kan staan, kan deze het vaak niet gebruiken waarvoor het bedoeld is: remmen. Bovendien strekt een kind bij angst zijn benen, waardoor de snelheid zal oplopen. Een ouder moet erg sterk zijn, wil hij/zij deze krachten kunnen houden. Houdt de ouder het niet vol, dan is de kans groot dat ze over elkaar vallen met alle gevolgen van dien. Nee, laat ze dan maar lekker twee uurtjes stappen en glijden in een skiklasje', is de osteopaat van mening.
Stappen en glijden in een skiklasje dus. Met nog wat andere kinderen wordt jouw kleintje bij een onbekende skileraar gedropt. Als je pech hebt, spreekt de leraar ook nog eens alleen maar Duits, Frans of Italiaans. Ouders worden al zenuwachtig bij de gedachte, maar hoe gaat de kleuter hier eigenlijk zelf mee om? 'Kinderen gaan over het algemeen heel goed om met groepen en vreemde talen. Ze maken veel duidelijk met handen en voeten, zijn flexibel en passen zich snel aan', stelt sportpedagoog Petra de ouders gerust. Volgens Petra ligt hier een belangrijke taak voor de skileraar zelf: 'Deze moet zorgen dat de kinderen alles tegen hem/haar durven zeggen en dat ze hem/haar begrijpen. De leraar moet zijn didactiek aanpassen aan de leeftijd van de kinderen.'
Er is dus vooral een verschil tussen spelenderwijs met de ski's omgaan en écht leren skiën. Jouw driejarige kanjer kan dus best wat aanmodderen in de sneeuw, maar echte bochtjes komen pas later. Of jouw kind is een geboren natuurtalent, de nieuwe Lindsey Vonn of Marcel Hirscher van de lage landen. Dat is natuurlijk ook nog een optie. Tot slot: 'Sport zorgt voor plezier en zelfvertrouwen. Maar gaan bovenstaande dingen fout en begint het kind te vroeg, dan werkt sporten juist averechts', aldus Petra van der Kooi. Dus: let's have some fun, dat skiën komt later wel!
NB: de meningen van de geïnterviewden zijn adviezen. Overleg altijd met de skischool en kijk goed naar wat jouw kind wel of niet aan kan. Jij kent je zoon of dochter het beste.
Lisa was nog maar twee jaar oud toen ze voor het eerst op ski’s werd gezet. Na diverse wintersportvakanties stortte zij zich op de wedstrijdsport en reisde heel Europa door voor internationale FIS-wedstrijden.
